संभल : उत्तर प्रदेशातील संभलमध्ये 46 वर्षांपासून बंद असलेल्या शिवमंदिराबाबत प्रशासनाने अनेक खुलासे केले आहेत.अधिकाऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार, अतिक्रमणाची माहिती मिळाल्यानंतर प्रशासनाचे पथक घटनास्थळी पोहोचले तेव्हा हे प्राचीन मंदिर सापडले. पोलिसांनी मंदिराची स्वच्छता केली. मंदिरात शिवलिंगाशिवाय हनुमानजींची मूर्ती सापडली आहे. याशिवाय येथे एक प्राचीन विहीर सापडली असून, उत्खननादरम्यान आणखी तीन मूर्ती सापडल्या आहेत.

संभलच्या खग्गु सराई भागातील हे कार्तिक शंकर मंदिर आहे. हे मंदिर सुमारे 300 वर्षे जुने असल्याचे सांगितले जाते. हा भाग पूर्वी हिंदूबहुल होता. त्या काळाची आठवण करून देताना ८२ वर्षीय विष्णू शरण रस्तोगी सांगतात की, कार्तिक शंकर मंदिर हे येथील हिंदूंच्या श्रद्धेचे केंद्र होते. मात्र 1978 च्या दंगलीनंतर हिंदू कुटुंबाने येथे पूजा करणे बंद केले.

विष्णू शरण रस्तोगी (८२ वर्षे) यांनी सांगितले की, आमच्या पूर्वजांनी हे मंदिर बांधले होते. जवळच एक पिंपळाचे झाड होते आणि तिथे एक विहीर देखील होती. लोक सकाळ संध्याकाळ मंदिरात दर्शनासाठी येत असत आणि विहिरीजवळ कीर्तन होत असे. 1978 मध्ये येथे दंगल झाली आणि हिंदूंनी येथून पळ काढला. आजूबाजूला मुस्लीम लोकसंख्या होती, त्यामुळे घाबरून ते तिथून निघून गेले. तसेच या भागात 40 ते 42 हिंदू कुटुंबे राहत होती आणि मुस्लिम कुटुंबे थोड्या अंतरावर राहत होती. सगळ्यांमध्ये खूप भाऊबंदकी होती. मंदिरात सर्व धार्मिक परंपरा झाल्या. 2005 मध्ये आमच्या कुटुंबाचे शेवटचे घर विकले गेले.

विष्णू शरण यांच्या म्हणण्यानुसार, मंदिरात पूजा आणि आरती करण्यासाठी कोणीही शिल्लक नव्हते. आम्ही आमचे घरही एका मुस्लिम कुटुंबाला विकले. मंदिराच्या माथ्यावर लोकांनी बाल्कनी काढली होती. मंदिराभोवती 4 फूट प्रदक्षिणा मार्ग होता, मात्र समोरचा भाग वगळता तिन्ही बाजूंनी अतिक्रमण झाले होते.

मंदिराचे कुलूप फक्त आमच्या कुटुंबाचे होते. मात्र, ते कधीही उघडण्यात आले नाही आणि त्यात कोणतीही पूजा करण्यात आली नाही. मी 40 वर्षांपूर्वी मंदिरात पुजाऱ्याची व्यवस्था केली होती, पण पुजाऱ्याला मंदिरात जाण्याची हिंमत नव्हती. दोन-तीन दिवस तो गेला, पण त्यानंतर त्याने तिथे जाण्यास नकार दिला. विष्णू शरण यांनी सांगितले की, अतिक्रमणधारकांनी विहीर बंद करून त्यावर गाडी उभी करण्यासाठी रॅम्प तयार केला आहे. मंदिरासाठी जमीन आमच्या कुटुंबाने दिली आहे आणि ती सुमारे 300 वर्षे जुनी असावी अशी माहिती देण्यात आली.