​पाश्चात्त्य देशांमध्ये डॉ. इग्नॅटझ लिओ नॅशर यांना 'फादर ऑफ जेरिॲट्रिक्स' (Geriatrics) म्हणून ओळखले जाते, तर भारतात डॉ. व्ही. एस. नटराजन यांना हेच श्रेय दिले जाते. एक विद्यार्थी म्हणून मला समाजाला हे सांगायला आवडेल की, वृद्ध आणि आजारी व्यक्तींचा आदर करणे हे केवळ नैतिक कर्तव्य नाही तर ते एक सामाजिक मूल्य आहे. वय आणि आजारपण हे जीवनातील अविभाज्य टप्पे आहेत आणि या टप्प्यात पोहोचलेल्या व्यक्तींना समजून घेणे, त्यांना सन्मान देणे आणि मदत करणे हे एका सुदृढ समाजाचे लक्षण आहे.

​ज्येष्ठ नागरिकांचा आदर करणे का महत्त्वाचे आहे?

​१. अनुभवाचा आणि ज्ञानाचा सन्मान:

​वृद्ध व्यक्तींनी आयुष्यात अनेक चढ उतार पाहिले आहेत. त्यांचे अनुभव आणि ज्ञान आपल्यासाठी एक अमूल्य ठेवा आहे. त्यांचे जीवन म्हणजे अनुभवांचे भांडार असते, ज्यातून आपल्याला अनेक गोष्टी शिकायला मिळतात. त्यांचे सल्ले आणि मार्गदर्शन अनेकदा आपल्यासाठी उपयोगी ठरतात. त्यांचे ज्ञान आणि शहाणपण हे समाजासाठी महत्त्वाचे ठरते.

​२. आयुष्याच्या शेवटच्या टप्प्यातील आधार:

​वृद्ध किंवा आजारी व्यक्तींना शारीरिक आणि मानसिक आधाराची गरज असते. त्यांची शारीरिक ताकद कमी होते आणि अनेकदा ते स्वतःची काळजी घेऊ शकत नाहीत. अशावेळी त्यांना मदत करणे, त्यांच्या गरजा समजून घेणे आणि त्यांच्यासोबत वेळ घालवणे महत्त्वाचे आहे. त्यांना प्रेम आणि आदराने वागवल्यास त्यांची एकटेपणाची भावना कमी होते आणि ते सुरक्षित वाटतात.

​३. भूतकाळातील योगदानाला कृतज्ञतापूर्वक पाहणे:

​ज्या व्यक्तींनी आपले आयुष्य कुटुंब आणि समाजासाठी समर्पित केले, आपल्याला मोठे केले, शिकवले आणि आपल्यासाठी अनेक कष्ट घेतले, त्यांच्या त्यागाची जाणीव ठेवणे आवश्यक आहे. त्यांचे कष्ट आणि त्याग हाच आपल्या प्रगतीचा पाया आहे. म्हणून त्यांनी केलेल्या योगदानाला आदराने पाहणे आणि त्यांच्याबद्दल कृतज्ञ असणे हे आपले कर्तव्य आहे.

​४. सामाजिक आणि सांस्कृतिक मूल्यांचे जतन:

​आपल्या संस्कृतीत ‘आईवडिलांचा आदर करा’ हे मूल्य खूप महत्त्वाचे मानले जाते. जेव्हा आपण वृद्ध आणि आजारी व्यक्तींचा आदर करतो तेव्हा आपण भावी पिढीसाठी एक चांगला आदर्श निर्माण करतो. मुले आपल्या पालकांकडून शिकतात आणि हीच संस्कृती पुढे चालते ज्यामुळे समाजात सुसंवाद आणि शांतता टिकून राहते.

​५. मानवतेचा खरा चेहरा:

​आजारी व्यक्तींना विशेष काळजी आणि सहानुभूतीची गरज असते. त्यांचे आजारपण त्यांना मानसिक आणि शारीरिकदृष्ट्या दुर्बळ बनवते. अशावेळी त्यांच्याकडे दुर्लक्ष न करता, त्यांना धीर देणे, त्यांच्या भावना समजून घेणे आणि उपचारात मदत करणे हे माणुसकीचे लक्षण आहे. आपला थोडासा वेळ आणि सहानुभूती त्यांच्यासाठी खूप मोठी मदत ठरते.

​ज्येष्ठांचा आदर कसा करावा?

​संवाद साधा : त्यांच्याशी नियमितपणे बोला, त्यांचे विचार आणि भावना समजून घेण्याचा प्रयत्न करा.

​मदत करा : त्यांच्या लहान-सहान कामांमध्ये मदत करा, जसे की त्यांना चालताना आधार देणे किंवा औषधोपचार करणे.

​सन्मान द्या : त्यांच्या मतांचा आणि निर्णयांचा आदर करा. त्यांना कोणत्याही परिस्थितीत कमी लेखू नका.

​सहनशील राहा : त्यांचे आजारपण किंवा वयोमानामुळे येणारे बदल स्वीकारून त्यांच्यासोबत सहनशीलतेने वागा.

​वेळ द्या : त्यांच्यासोबत वेळ घालवा, त्यांना आवडतील अशा गोष्टी करा आणि त्यांच्या आठवणींना उजाळा द्या.

​ज्येष्ठ नागरिकांचा आदर करणे आपल्या समाजाला अधिक संवेदनशील आणि मानवतावादी बनवते. हे केवळ त्यांच्यासाठीच नाही, तर आपल्या स्वतःच्या मानसिक आणि सामाजिक विकासासाठीही आवश्यक आहे.