सातारा: डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांचे बालपण सातार्‍यात गेले. येथूनच खर्‍या अर्थाने त्यांच्या शैक्षणिक प्रवासाचा प्रारंभ झाला. दि.7 नोव्हेंबर 1900 रोजी त्यांनी छत्रपती प्रतापसिंह महाराज हायस्कूल येथे इयत्ता पहिलीमध्ये इंग्रजी वर्गात प्रवेश घेतला. हा शाळा प्रवेश दिन ‘विद्यार्थी दिवस’ म्हणून महाराष्ट्रातील सर्व शाळा, महाविद्यालयांतून शासन स्तरावर साजरा व्हावा यासाठी 15 वर्षे महाराष्ट्र सरकारकडे आग्रह धरला. या आग्रहाला दाद देत सरकारने तीन वर्षापूर्वी विद्यार्थी दिवस घोषित केला. आता हा विद्यार्थी दिवस भारतभर होण्यासाठी दिल्ली दरबारी शर्थीचे प्रयत्न सुरु आहेत. राष्ट्रपती आणि प्रधानमंत्री यांनी यासंबधी अधिकृत घोषणा करावी यासाठी राज्यभरातून 1 लाख 20 हजार पत्रे दिल्लीला पाठवणार असून काही पत्रे रक्ताने लिहिणार असल्याचे विद्यार्थी दिवसाचे प्रवर्तक अरुण जावळे यांनी स्पष्ट केले.
डॉ.राधाकृष्ण सर्वपल्ली यांच्या नावाने शिक्षक दिन व डॉ.अब्दुल कलाम यांच्या नावाने वाचक दिन देशभर साजरा केला जातो, तसा डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावाने संपूर्ण भारतात विद्यार्थी दिवस साजरा व्हायला हवा. राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद व प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांनी याबाबत ठोस भूमिका घेणं आवश्यक आहे. यासंदर्भांत वेळोवेळी केंद्रीय सामाजिक न्याय राज्यमंत्री ना.रामदास आठवले यांच्याशी चर्चा केली असून दिल्ली येथे त्यांनीही जोर लावायला हवा, अशी अपेक्षा व्यक्त करून अरुण जावळे यांनी पुढे असे म्हटले आहे की, डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांच्या शाळा प्रवेशाने छत्रपती प्रतापसिंह हायस्कूल कमालीचे चर्चेत आले आहे. हे हायस्कूल पहावयास देशविदेशाच्या कानाकोपर्‍यातून लोक येत असतात. हे हायस्कूल म्हणजे ऐतिहासिक ठेवा असून तो जतन करणं आवश्यक आहे. नॉलेज ऑफ सिम्बॉल म्हणून ज्यांना जगात संबोधले जाते आणि जगातला सर्वात हुशार विद्यार्थी म्हणून ज्यांची ओळख आहे अशा डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर या सातारचे विद्यार्थी होत, त्यामुळे या छत्रपती प्रतापसिंह महाराज हायस्कूलला अनन्यसाधारण महत्व आहे.
आजही या हायस्कूलच्या रजिस्टरला त्यांचे नाव भीवा रामजी आंबेडकर असे असून 1914 क्रमांकाला तशी नोंद आहे. प्रवेश घेताना या शाळेच्या मनाला आणि तेथील मातीच्या कणाला पूसटशी कल्पनासुध्दा नसेल कि हा बाल भीवा भविष्यात जगातला आदर्श विद्यार्थी ठरेल. परंतु हे सारं भीवाने आपल्या विलक्षण प्रतिभेच्या जोरावर खरं ठरवले. या सातारच्या मातीमुळे डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर नावाचा प्रज्ञासूर्य जगाला मिळाला. या हायस्कूलमध्ये त्यांचे पाऊल पडले आणि याच मातीतून प्रज्ञेच्या, विद्वत्तेच्या अवकाशात उंच भरारी घेण्याचे बळसुध्दा त्यांना प्राप्त झाले. त्यामुळे छत्रपती प्रतापसिंह महाराज हायस्कूल हे केवळ सातारकरांचे नाही तर या जगाचे आजप्रेरणास्थान ठरलेलं आहे. एका बाजूला देदिप्यमान असा वारसा या हायस्कूलला असताना दुस-याबाजूला मात्र या हायस्कूलवर अखेरचा श्वास मोजण्याची वेळ आलेली आहे. विद्यार्थी मिळण्यापासून ते शाळा जतन करण्याचा प्रश्न गंभीर स्वरुप धारण करु पहात आहे. तेव्हा राज्य आणि केंद्र सरकारने या हायस्कूलला आंतरराष्ट्रीय दर्जा देण्याचाही विचार करावा.
खरंतर, समाजाला जबरदस्त प्रेरणा आणि चालना देण्याच्या दृष्टीने तसेच शालेय शिक्षण चळवळ अधिक गतिमान करण्याच्या हेतूने 7 नोव्हेंबर. डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर शाळा प्रवेश दिन म्हणजेच ’विद्यार्थी दिवस’ हा अत्यंत महत्वाचा ऊर्जादायी दिवस आहे. नवा, समृध्द, शक्तिशाली भारत उभा करायचा असेल, तमाम गोरगरिबांच्या, दलित- वंचितांच्या आणि एकूणच सर्व समाजाच्या नव्या पिढीला शिक्षणाच्या मुख्य धारेत आणायचे असेल तसेच एकही मूल शिक्षणापासून वंचित राहणार नाही हे पहायचे असेल तर विद्यार्थी दिवस भारतभर होणं महत्त्वाचे आहे, असे स्पष्ट करत सातारचा हा विद्यार्थी दिवस भारतभर होईपर्यंत स्वस्थ बसणार नसल्याचेही साहित्यिक अरुण जावळे यांनी म्हटले आहे.